Profilaktyka zdrowotna to działania, które mają na celu zapobieganie chorobom poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie.

Brak dostatecznej wiedzy na temat badań profilaktycznych i ich celowości oraz liczne mity na temat chorób onkologicznych wywołują lęk i strach, które to emocje powstrzymują nas przed wykonaniem badań profilaktycznych lub odwlekają ich przeprowadzenie w czasie.

Najczęściej spotykane mity na temat raka to m.in.: Rak nie daje żadnych objawów, które pozwoliłyby go wcześniej wykryć; Rak jest chorobą nieuchronną i nie możemy nic zrobić,            by mu zapobiegać; Rak to wyrok; Brak choroby nowotworowej w rodzinie zwalnia z badań profilaktycznych;  Suplementy diety chronią przed nowotworami etc.

Aby prawidłowo zadbać o siebie, zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór, wykryć chorobę na wczesnym etapie zaawansowania, a tym samym zwiększyć szansę na wyleczenie, należy zdobyć rzetelną wiedzę i przełamać lęk przed badaniami. Działaniom profilaktycznym sprzyja bycie uważnym na sygnały alarmujące płynące z naszego ciała oraz promocja zdrowego stylu życia. Z pomocą przychodzi tu Europejski Kodeks Walki z Rakiem, który składa się z 12 zaleceń, do których większość ludzi może się bez trudu stosować:

• Nie pal – nie używaj tytoniu w żadnej postaci
• Stwórz w domu środowisko wolne od tytoniu. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.
• Utrzymuj prawidłową masę ciała. Wystrzegaj się otyłości.
• Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.
• Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia:

– jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców

– ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu), unikaj napojów słodzonych

– unikaj przetworzonego mięsa, ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą ilością soli

• Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.
• Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (dotyczy to szczególnie dzieci). Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium.
• Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie

z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.

• Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu.
• Karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na nowotwory. Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią.  Hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów. Ogranicz jej stosowanie.
• Zadbaj o to, żeby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko:

– wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków)

– wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV (dotyczy dziewcząt)

• Bierz udział w zorganizowanych programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania:

– raka jelita grubego (zalecenie dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet)

– raka piersi (u kobiet)

– raka szyjki macicy (u kobiet)

(cancer-code-europe.iar.fr, www.medonet.pl/zdrowie,europejski-kodeks-walki-z-rakiem)

Profilaktyki nie da się przedawkować!

Dodatkowe badania profilaktyczne:

– USG piersi po 25 r.ż. (raz w roku)

– USG narządów rodnych (raz w roku) – wizyta u ginekologa

– badanie znamion skórnych – dermatoskopia – wizyta u dermatologa

– badanie per rectum i badanie poziomu PSA w kierunku raka prostaty

– samobadanie piersi, regularnie, 1 raz w miesiącu pomiędzy 6-9 dniem cyklu

– samobadanie jąder, regularnie, 1 raz w miesiącu

Gdy masz problem i trudności w podjęciu decyzji dotyczącej zgłoszenia się na badania, możesz skorzystać z pomocy Infolinii Onkologicznej. Możesz zatelefonować pod bezpłatny                numer 800 08 01 64. Infolinia Onkologiczna działa od 1 listopada 2012 r. Jej siedziba mieści się w Wojewódzkim Centrum Onkologii w Gdańsku. Dyżury, podczas których możesz porozmawiać z dyżurującym wolontariuszem, odbywają się od poniedziałku do piątku                   w godzinach 18:00–22:00. Możesz tu uzyskać wsparcie zarówno emocjonalne, jak                    i informacyjne. Nadzór merytoryczny i organizacyjny nad Infolinią Onkologiczną sprawuje Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne.

Gram zapobiegania jest więcej wart niż tona leczenia – Henry de Bracton