1. Osoby zatrudnione, pracujące powyżej 6 miesięcy, w przypadku choroby mają prawo do:

Zasiłku chorobowego na okres 182 dni (ok. 6 miesięcy) lub 272 dni dla kobiet w ciąży. W dni zasiłku wliczamy wszystkie dni, nawet świąteczne. Wysokość zasiłku wynosi: 70% za czas pobytu w szpitalu, 80% wynagrodzenia brutto podczas pobytu w domu, 100% wówczas, gdy chorobowe jest wynikiem wypadku w drodze do pracy lub z pracy, w czasie ciąży, w trakcie poddawania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów. Zasiłek chorobowy przysługuje Ci w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku za okres pobytu w szpitalu, przypadający od 15 do 33 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, jeśli jesteś pracownikiem i ukończyłeś 50 rok życia, począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku ukończenia 50 roku życia. Podczas pobierania zasiłku chorobowego, gdy nie jesteśmy w okresie wypowiedzenia bądź nie mamy umowy na czas określony, która kończy nam się podczas jego trwania, pracodawca nie może zwolnić pracownika. Zgodnie z art. 41 k.p. pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

Gdy okres zasiłku chorobowego nie jest wystarczający, żeby powrócić do pełnego zdrowia i przywrócić zdolność do pracy na wcześniej zajmowanym stanowisku pracy, wtedy musimy wystąpić do ZUS o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego. Aby go uzyskać, musimy przedłożyć w ZUS następujące druki: Np-7 – wniosek o świadczenie rehabilitacyjne, OL-10 – wywiad zawodowy, OL-9 – zaświadczenie o stanie zdrowia, OL-9A – informacja o pobycie w placówkach medycznych. Te druki składamy do ZUS na co najmniej 6 tygodni przed upływem 182 dni zasiłku chorobowego (czyli jeszcze w trakcie jego pobierania). Po otrzymaniu wskazanych dokumentów ZUS przekazuje nam wezwanie do stawienia się przed komisją lekarza orzecznika. Aby otrzymać świadczenie rehabilitacyjne, lekarz w ZUS-ie musi orzec, że jesteśmy – w danym momencie – całkowicie niezdolni do pracy, lecz rokujemy do niej powrót po np. 12 miesiącach – to jest najdłuższy okres, na jaki ZUS może przyznać świadczenie rehabilitacyjne. Wynosi ono 90% dochodów z ostatnich 12 miesięcy przez 3 miesiące oraz 75% w miesiącach kolejnych.

W trakcie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego pracodawca może (nie musi) rozwiązać z nami umowę o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych z tytułu długotrwałej niezdolności do pracy powyżej 272 dni (182 dni zasiłku chorobowego + 90 dni świadczenia rehabilitacyjnego).

Renty z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenie przyznawane jest w sytuacji spełnienia trzech podstawowych kryteriów: niezdolności do pracy, przepracowania 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu (dla osób powyżej 30 roku życia) oraz gdy składka rentowo-emerytalna płacona do ZUS-u była zapłacona nie później niż 18 miesięcy od daty złażenia wniosku. W celu uzyskania renty należy przedłożyć w ZUS-ie następujące druki: ERN – wniosek o rentę, OL-9 – zaświadczenie o stanie zdrowia, OL-9A – informacja o placówkach medycznych, w których się leczymy, Rp-7 – informacja o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (wypełnia pracodawca), ERP-6 – informacja o okresach składkowych i nieskładkowych, OL-10 – wywiad zawodowy. Dostarczyć musimy również: świadectwa pracy oraz dokumentację medyczną. Renta przyznawana jest maksymalnie na 5 lat. Lekarz ZUS może orzec: częściową niezdolność do pracy (stara 3 grupa), całkowitą niezdolność do pracy (stara 2 grupa), całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji bądź niezdolność do samodzielnej egzystencji (stara 1 grupa).

Dodatek pielęgnacyjny. Przyznawany jest w trzech przypadkach: 1) w przypadku orzeczenia rentowego o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji; 2) w przypadku orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji (jako dodatek do emerytury przed 75 rokiem życia); 3) w przypadku osiągnięcia 75 lat życia (świadczenie przyznawane obligatoryjnie z tytułu wieku, a nie niepełnosprawności). W dwóch pierwszych przypadkach prawo do dodatku pielęgnacyjnego orzeka lekarz orzecznik z ZUS-u bądź KRUS-u.

2. Osoby, które nie mają prawa do świadczeń z ZUS-u lub KRUS-u, mogą wnioskować do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o orzeczenie stopnia niepełnosprawności.

Aby uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, należy przedłożyć wniosek (jego druk wypełniamy osobiście) oraz zaświadczenia o stanie zdrowia (wypełnia lekarz prowadzący leczenie bądź rodzinny), dołączając do nich dokumentację medyczną (oryginały bądź kopie potwierdzone za zgodność z oryginałem). Na komisji lekarskiej lekarz orzeka jeden z trzech stopni niepełnosprawności: stopień ZNACZNY, stopień UMIARKOWANY oraz stopień LEKKI. Każdy z tych stopni wiąże się z określonymi ulgami i uprawnieniami osoby niepełnosprawnej. Są to ulgi pracownicze, np. dodatkowy urlop rehabilitacyjny, zmniejszenie liczby godzin pracy w ramach całego etatu z 8 do 7 dziennie. Kolejnymi ulgami są odliczenia od dochodu, np. koszty dojazdów na leczenie bądź rehabilitację, gdy jesteśmy właścicielami bądź współwłaścicielami samochodu – kwota 2280 zł bądź odliczenia kosztów zakupu leków specjalistycznych powyżej 100 zł miesięcznie.

3. Gdy jesteśmy w niedostatku spowodowanym np. długotrwałą chorobą, możemy zwrócić się o pomoc do Ośrodka Pomocy Społecznej miejskiego bądź gminnego.

Tam możemy uzyskać wsparcie nie tylko materialne, ale też psychologiczne. Aby uzyskać pomoc, musimy wystąpić z wnioskiem, w którym opisujemy swoją sytuację i zakres pomocy, jaka ma być nam udzielona (np. pomoc finansowa w postaci zasiłku stałego bądź okresowego – gdy nie mamy żadnych dochodów lub bardzo niskie, zasiłku celowego – np. na pokrycie kosztów dojazdu na leczenie bądź rehabilitację, zakup leków). Gdy my sami bądź członek rodziny wymagamy pomocy osoby drugiej i mamy orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności, możemy ubiegać się o pomoc w postaci usług opiekuńczych. Ich zakres (np. sprzątanie mieszkania, przygotowywanie posiłków, pomoc w higienie osobistej, towarzyszenie) ustalamy z pracownikiem socjalnym. Niestety, usługi te są płatne, a wysokość opłaty zależy od dochodu na członka rodziny. W ośrodku pomocy społecznej możemy również wnioskować o ubezpieczenie zdrowotne, jeśli go nie mamy. Gdy natomiast nie mamy dochodów ani innych możliwości ubezpieczenia zdrowotnego (np. na najbliższego członka rodziny), gmina, w której mieszkamy, za pośrednictwem ośrodka pomocy społecznej może objąć nas ubezpieczeniem zdrowotnym na okres 90 dni. W razie potrzeby ubezpieczenie to jest odnawialne na kolejne okresy.

4. Dodatek a zasiłek pielęgnacyjny.

Są to świadczenia tożsame, lecz wypłacane przez różne instytucje. Dodatek pielęgnacyjny, jak nazwa wskazuje, jest świadczeniem dodatkowym do renty bądź emerytury. Wypłaca go ZUS lub KRUS. Zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem, które jest wypłacane osobom mającym ZNACZNY stopień niepełnosprawności przez gminę (najczęściej są to ośrodki pomocy społecznej) z funduszu powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności lub osobom, które mają orzeczoną niepełnosprawność przed 16 rokiem życia. Świadczenie to można pobierać tylko z jednej instytucji.

5. Zatrudnienie na umowę zlecenie obecnie jest bardzo podobne do zatrudnienia na umowę o pracę.

Jeżeli jest to jedyna nasza umowa, to od uzyskanego wynagrodzenia muszą być odprowadzane wszystkie składki do ZUS-u – jak w przypadku umowy o pracę. Różnica dotyczy jedynie składki chorobowej, która w umowie zleceniu jest dobrowolna. Jeżeli mamy więcej niż jedną umowę zlecenie, musimy osiągać dochody w wymiarze minimalnego wynagrodzenia, np. od pierwszej umowy bądź od kilku umów, a wtedy od kolejnych umów odprowadzane są składki tzw. społeczne (jeżeli tego chcemy) oraz obowiązkowa składka zdrowotna od wszystkich umów.